STAGE ERVARINGEN VAN FEMKE BATEN
Femke Baten - Mijn stage bij Ritmeester BV Alblasserdam.
Tijdens mijn 3e studiejaar Ruimtelijk Ontwerp aan AKV St. Joost Breda was het tijd alle geleerde theorie toe te passen in de praktijk in een stageperiode van 10 weken. Ik koos hierbij bewust voor een stage bij Ritmeester BV, omdat het niveau van interieurafwerking, kennis en specialisme typisch anders is dan bij een reguliere productontwerper of interieurarchitectuurbureau.
Ritmeester BV beschikt over zeer specialistische kennis en vaardigheden, maar uiteindelijk is het misschien toch ook weer niet zó anders. Immers zijn begrippen als: schets, bouw- en ontwerptekeningen, definitief ontwerp, afwerkstaat en detaillering zaken die in beide werelden een rol spelen.
HOUDT Ontwerpwedstrijd
Tijdens mijn stage werd ik begeleid door Carolien Laro (zelf ooit studente aan AKV St. Joost). Als voorbereiding op mijn tijd bij Ritmeester BV raadde zij mij aan deel te nemen aan de HOUDT ontwerpwedstrijd 2013, een wedstrijd waarbij veel facetten van houtbewerking al aan bod zouden komen; de perfecte voorbereiding op mijn stage dus! Deze deelname resulteerde uiteindelijk in de PLIO stoel, waarmee ik op de shortlist met de laatste 10 deelnemers belandde. Door de snelle reactie van Willem op dit nieuws kwam ik er zelfs mee in de krant! Eén van de facetten die ik tijdens mijn stage dan ook heb geleerd: Hoe treed ik als ontwerper naar buiten? Hoe presenteer ik mezelf en mijn werk aan de pers en mijn omgeving?
Het is nu wachten op de uitslag, die in Oktober tijdens de Dutch Design Week bekend zal worden gemaakt.
Geld
In de eerste 2 weken bij Ritmeester werkte ik fulltime mee in de werkplaats. Hier deed ik mijn eerste ervaring op met de productie van een groot aantal items. 1100 ‘Eénbloemsvaasjes’ werden toen in één week tijd gemaakt. Daarbij telt elke handeling. Immers: als het om seriematig vervaardigde ontwerpen en producten gaat is elke handeling ‘keer zoveel duizend’ en elke overbodige handeling verlies, want die overbodige handelingen voegen niets toe aan het eindresultaat, alleen tijd en kosten.
Hierbij werd mij duidelijk dat je als ontwerper in de praktijk enorm wordt geconfronteerd met ‘het budget’. Als je hier geen besef van hebt, wordt het werk dat je maakt gewoon een dure hobby. Je bent eigenlijk een soort toezichthouder op de kwaliteit die niet verloren mag gaan terwijl de kosten zo gering mogelijk moeten blijven.
Toen ik aan mijn stage begon had ik vrijwel geen ervaring in de beroepspraktijk van de ontwerpwereld. Daardoor had ik niet echt een beeld bij de manier waarop er met de klant wordt gecommuniceerd. Bij Ritmeester BV kreeg ik de kans een project van A tot Z uit te voeren. De vormgeving en productie van prototypes van souvenirs voor ‘Kinderdijk’ werden bij mij neergelegd. Hierdoor kreeg ik de kans ervaring op te doen met CNC teken- en freeswerk, maar ook met zaken zoals: Kostprijs, een offerte opstellen, levertijd en overleg met de klant.
Kijken
Naarmate de weken voorbijgingen arriveerde er een nieuwe groep stagairs die bestond uit studenten aan verschillende scholen uit de omgeving (o.a. Hout- en Meubilerings College Rotterdam, Da Vinci College en CSG de Lage Waard Papendrecht). Voor mij een mooie kans om ze tijdens het werk in de werkplaats vragen te stellen over gereedschappen en technieken. Het was voor mij erg inspirerend om te zien met hoeveel inzet zij aan een opdracht kunnen werken. Hierdoor besefte ik dat ambacht en vakmanschap niet zozeer gaan over kennis van het materiaal waarmee je werkt en de bewerking ervan, maar vooral over de passie waarmee je eraan werkt.
Op mijn beurt probeerde ik hen anders te laten kijken naar het meubelmakersvak, vanuit een invalshoek waarbij je zelf bedenkt wat je gaat maken en hoe je het eindresultaat voor je ziet i.p.v. dat je voldoet aan de eisen van een opdrachtgever; als een ontwerper dus. In een ontwerpproces stel je namelijk hoge eisen aan jezelf, de mensen om je heen en het eindproduct omdat jij de eindverantwoordelijke bent en jouw naam straks aan dat product verbonden is.
Ritmeester geeft studenten tijdens hun stage mee kritisch naar zichzelf, het werk dat ze leveren en de wereld om hen heen te kijken. Dit is iets wat ik op de academie automatisch meekrijg als onderdeel van de studie, maar blijkbaar een minder vanzelfsprekend onderdeel in een vakopleiding tot meubelmaker. Bij dat ‘kijken’ worden 5 niveaus onderscheiden:
1. Kijken Dit doe je onbewust.
2. Zien Je omgeving in je opnemen: daar staat een kopje.
3. Beschouwen Bewust je omgeving bestuderen: het oortje van het kopje zit scheef.
4. Doorgronden Bedenken: hoe zit het in elkaar/hoe is het gemaakt?
5. Verbeteren Hoe kan ik ervoor zorgen dat dat nog beter wordt?
Rietveld
Gedurende de 10 weken dat ik bij Ritmeester ben geweest heb ik mogen genieten van verschillende Rietveld meubels. 2 Berlijnse stoelen werden in de werkplaats vervaardigd en gemonteerd, kratstoelen werden verpakt en bij het ontwerpen van een buitenbank konden we de kunst afkijken van een ‘Hillebrandt bank’. Stuk voor stuk meubels die ogenschijnlijk eenvoudig lijken, maar dat zeker niet zijn. Rietveld’s ontwerpen zijn in essentie goed en dat zie je terug in het eindresultaat.
Door het bestuderen van deze meubels kwam ik tot de conclusie dat Rietveld’s ontwerpen in essentie goed zijn en dat je dat terug ziet in het eindresultaat. Hij zoekt finesse niet in hysterische vormen, maar in detaillering zoals: Hoe diep komen de schroeven, op welke afstanden, van welk materiaal zijn ze gemaakt? Het zijn al die details die zijn ontwerpen zo goed maken.
Tot slot
Uit mijn stage kan ik concluderen dat je als ontwerper 2 grondhoudingen aan kunt nemen als het gaat over de productie van je ontwerp. Enerzijds kun je ontwerp en productie als 2 gescheiden zaken zien die geen onderlinge relatie hebben.
Anderzijds kun je er vanuit gaan dat er juist veel winst (zowel ontwerptechnisch als wat betreft de kosten) te behalen valt wanneer je de juiste balans tussen deze 2 kunt vinden. Ik ben van mening dat je met een goede kennis van materialen en technieken je je als ontwerper kunt onderscheiden van de rest omdat je jouw idee uit kunt werken tot een succesvol product. Op die manier blijft het ontwerpen geen dure hobby, maar kun je er ook daadwerkelijk ‘van leven’.
Femke Baten
3 juni 2013
Opmerking Willem Schulpen: Femke heeft een uitstekende stage gelopen bij Ritmeester BV en laten zien hoe zij 'Projecten Aanpakt'! Femke is een positief voorbeeld voor veel jongelui en zij heeft onze interne slogan: 'Haal alles uit je stage wat erin zit' meer dan waargemaakt. Waarvoor 'Hut Ab' en dank!